Quassi

ONDERDELEN
Uit de geschiedenis


	Arron, Henck Behr, Bram Benjamins, H. D. Bos Veschuur, Wim Asch van Wijck Barnet Lyon Bartelink, Egbert Basseliers, J Beck, Siegfried Biswamitre, C Blijd, Cornelis Boni Bray, Théodore Bromet, M Bruma, Eddy Buiskool, J Cappelle, H. van Cateau van Rosevelt Chin A Foeng, J Cojo (slaaf en held) Combe, Nicolaes Crijnssen, Abraham Currie, Archibald Dahlberg, Johan Dobru, R Doedel, Louis Doelwijt, Thea Donders, Petrus Doth, Rudolf Duplessis, Suzanne Ensberg, Emile Ferrier, Johan Findlay, David Flu, Paul Focke, Hendrik Frederici, Juriaen Getrouw, Rudolf Geijskes, Dirk Gongrijp, Justus Gravenberch, Adolf Hartsinck, Jan Hatterman, Nola Heinsius, Johannes Helman, Albert Helstone, Johannes Hering, Christiaan Herskovits, M Hijlaard, Marius Huiswoud, Otto Kals, Johannes Kappel, Rudie Kappler, August Karamat Ali, A Kersten, Christoph Kernkamp, W Kiban, Robert Kielstra, Johannes Killinger, F King, Johannes Klas, Jozef Kodjo Koenders, Julius Kom, Anton de Lachmon, Jagernath Lammens, Adriaan Lefroy, C Legéne, Peter Lewenstein, M Lichtenberg, P Lier, Rudolf Lier, Willem Lim A Po, Frederik Matzeliger, Jan Mauricius, Jan Mentor Miranda, de J Mitrasing, Frits Morpurgo, A Muller, J Nassy, D Nepveu, Jan Ojeda, Alonso Ommeren, van Ha Ommeren, van He Oudschans Dentz Penard Pengel, Johan Pinas, Johan Present Polanen, Esseline Pos, Hugo Rahman Khan Redmond, J. Sophie Rellum, Eugene Rier, Carel Rikken, Francois Roos, Paul Rooy, de René Rustwijk, George Saavedra, Dario Samson, Philip Samuels, Jacques Savornin Lohman Schouten, Gerrit Schouten, Hendrik Schouten-Elsenhout Schumann, Christian Shrimisier, B Shrimisier, H Simons, R. David Slagveer, Jozef Sommelsdijck Telting, Andre Quassi

Onderwerpen
Bekende personen


	Beeld kunstenaars Muziek / Musici Botanici Schrijvers Uit de geschiedenis

AFDELINGEN


	Algemeen De Douane Telefoonboek Bevolking Distrikten Reis info Cultureel erfgoed Geschiedenis Foto's Natuur Personen Koken / recepten Wat is ANDA

SURINAME

AFDELINGEN -

Bekende personen - - Uit de geschiedenis

terug

Quassi of Kwassi.

Quassi van Timotibo, "De Hoog Edelen en Hoog Geleerden Heer de Heere Phillipus van Quassi, professor in de Kruidkunde in Suriname" van Afro-Surinaamse afkomst, was een bijzonder intelligent, zeer hoog ontwikkelde man en specialist op het gebied van kruiden en medicijnen. Deze man was een groot wetenschapper, die in staat was de grootste ontdekking van die eeuw te doen.

In 1730 ontdekte hij de geneeskrachtige werking van een boomsoort, waarvan de bast gebruikt kon worden om een aftreksel van te maken dat een pijnstillende en koortswerende werking had. Deze boom is dan ook naar hem vernoemd, de Quassi boom. (kwassibita)

Voor die tijd stierven veel mensen aan de hoge koortsen van malaria en deze ontdekking van de kwassibitta redde ontelbare mensen van de malaria dood.

Quassi van Timotibo werd in 1692 in Afrika bij de kust van Guinea geboren. Als slaaf (kind) werd hij naar Suriname vervoerd en aan de eigenaar van een suikerplantage verkocht. Hij werd een opvallende figuur in de Surinaamse geschiedenis.

Quassi kwam veel met Indianen in aanraking en hij leerde hun geneesmiddelen kennen. Hij werd een bekend lukuman, iemand die de middelen en magische krachten bezat om te kunnen genezen. Hij dankte zijn reputatie onder meer aan het feit dat hij zichzelf van een ongeneeslijke ziekte, waarschijnlijk melaatsheid, zou hebben genezen.

Ook verkocht hij obia's. Een obia is een talisman die de drager onkwetsbaar maakt.

Daarnaast geloofden velen, zowel slaven als blanken, dat Quassi over speciale middelen en gaven beschikte om misdaden op te lossen. Veel plantage-eigenaren en ook de raad-fiscaal riepen zijn hulp in om diefstallen op te lossen of de schuldige van een vergiftiging aan te wijzen.

Hij was een tegenstander van de marrons (weggelopen slaven) en hielp de regering bij het opsporen van hun dorpen. Daarbij maakte hij gebruik van zijn goede contacten met de Indianen. Hij sprak de talen van twee Indiaanse stammen (de Caraïben en de Arowakken). In 1730 werd hij door het Hof van Politie voor zijn diensten beloond met een gouden borstplaat, waarop de inscriptie "Quassi trouw aan de blanken" was aangebracht.

In 1744 werd Quassi door de toenmalige gouverneur Mauricius gekocht. Deze gouverneur maakte van zijn diensten gebruik bij onderhandelingen met de Saramaccaanse marrons. Ook onderwees Quassi de zoon van Mauricius in het Sranan (taal van de slaven, ontstaan uit Afrikaanse talen en enkele Westerse talen waaronder vooral het Engels) en de talen van de Caraïben en Arowakken.

Als beloning voor zijn activiteiten werd hij in 1755 door de regering vrijgemaakt. Hij werd een welvarend man en bezat in de jaren 1760 zelfs een plantage.

Quassi gaf het Surinaamse koloniale bestuur ook raad bij de aankoop van slaven voor het Neger- Vrijcorps (1772), dat de blanken terzijde stond bij de strijd tegen de marrons. De marrons stelden zijn activiteiten niet op prijs. Dat kwam tot uiting toen enige marrons in 1769 een aanval ondernamen op de woonplaats van Quassi (bij Nieuw Timotibo). Samen met enige ex-slaven en Indianen die bij hem woonden, wist Quassi de aanval af te slaan. Bij de aanval werd het rechteroor van Quassi afgesneden.

In 1776 bezocht de toen vierentachtigjarige Quassi de Republiek der Nederlanden. Zijn verblijf werd betaald door de directeuren van de Sociëteit van Suriname en hij werd door de stadhouder de Prins van Oranje ontvangen. Na zijn terugkeer woonde hij in Paramaribo, bediend door enkele slaven die hij kosteloos van het bestuur van de kolonie had gekregen. In 1787 stierf hij.

Ondanks zijn grote bekendheid was en is Quassi een omstreden figuur in de Surinaamse geschiedenis. Stedman schreef over bedrog bij pogingen van Quassi om misdaden op te helderen. Volgens Stedman doorzagen slaven soms de magische handelingen van Quassi, die door hem "berucht" werd genoemd. De Antwerpse reiziger/ kunstenaar Pierre Benoit, die een in 1839 uitgegeven boek over de kolonie schreef, gebruikt de naam Quassi als algemene aanduiding voor de Surinaamse loekoeman, die hij in het algemeen als kwakzalvers betitelt. Daar staat tegenover dat Quassi in zijn tijd een grote vermaardheid bleef behouden (Stedman schrijft dat de slaven hem als een God aanbaden) en uit Nederland brieven ontving gericht aan "De Hoog Edelen en Hoog Geleerden Heer de Heere Phillipus van Quassi, professor in de Kruidkunde in Suriname".

Ook zijn positie tegenover de slaven en marrons is omstreden. Toen Quassi in 1776 van zijn reis naar Holland terugkwam, beweerde hij dat een wet was gemaakt waardoor slaven bij hun aankomst in de Republiek vrij zouden zijn. Waarschijnlijk bedoelde hij een wet (plakkaat) uit datzelfde jaar. In die wet werd onder meer geregeld dat slaven die langer dan een half jaar in de Republiek verbleven, de vrijheid konden verkrijgen. Maar het is niet bekend of Quassi's verblijf in de Republiek enige invloed heeft gehad op de totstandkoming van die wet.

Hoe dit ook zij, Quassi's hulp aan de blanken bij het bestrijden van de marrons leverde hem niet alleen onderscheidingen en beloningen op van de blanken, maar ook de haat van de marrons. Bij de afstammelingen van deze marrons is tot op heden een verhaal bekend over Quassi als een voorbeeld van verraad en opportunisme.

Als hij op hoge leeftijd overlijdt, in 1787, staat deze titel ook op zijn grafsteen, die door de planter-eigenaar de Roos op zijn graf geplaatst wordt, met de volgende tekst:

Voor Graman Quassi, overleden in 1787

Hier rust een grijsaard, die, in d'omkreits van zijn leven Van goed en kwaad aan 't land veel blijken heeft gegeven Die, en de neger, en den woeste indiaan, Door zijne toverkunst steeds deedt verwonderd staan. Indien dit volk die kunst naar waarde wist te roemen, Het zou hem wis Apol, in plaats van Quassi noemen.

Jarenlang is de kwassibita een belangrijk export artikel geweest. Helaas is er verder niet veel van zijn werk bekend, zodat zijn kennis van geneeskrachtige kruiden verloren is gegaan.

naar boven