Het Kiesstelsel en de werking van de Kieswet van de Republiek Suriname

Summiere weergave in verband met voorbereiding en organisatie van de Algemene-, Vrije- en Geheime verkiezing

I.       Verkiezing van de volksvertegenwoordigende lichamen

II.    Het verkiezingsstelsel in Suriname

III. De rechtsbronnen

IV.  De organisatie van de verkiezingen

V.     De verkiezingsactiviteiten volgens de verkiezingskalender

VI.  Enkele sectoren voor projectmatige aanpak

VII.           Financiering

VIII.        Kiezerslijsten

IX.  Registratie politieke organisaties

X.     Kandidaatstelling

XI.  Distributie oproepingskaarten

XII.           Dag der stemming

XIII.        Vaststelling verkiezingsuitslag

XIV.         Berekening van de zetels voor DNA, RR’s en DR’s

XV.            Controle en Toezicht

XVI.         Verkiezing van de President en de Vice-President v/d Rep Suriname

==============================

I. DE VERKIEZING VAN DE VOLKSVERTEGENWOORDIGENDE ORGANEN EN DE REGERING IN SURINAME.

 

Bij de Algemene, vrije- en geheime verkiezingen gaat het om de verkiezing van:

 

A.    DE NATIONALE ASSEMBLEE (DNA):               51  DNA-leden

 

B.     62 RESSORTRADEN (RR)                                    738 RR-leden

1.      198 RR-leden in Paramaribo 12 ressorten

2.      107 RR-leden in Wanica      7 ressorten

3.        63 RR-leden in Nickerie   5 ressorten

4.        23 RR-leden in Coronie      3 ressorten

5.        60 RR-leden in Saramacca    6 ressorten

6.        62 RR-leden in Commewijne            6 ressorten

7.        54 RR-leden in Marowijne    6 ressorten

8.        53 RR-leden in Para      5 ressorten

9.        54 RR-leden in Brokopondo 6 ressorten

10.    64 RR-leden in Sipaliwini     6 ressorten

 

C.    10 DISTRICTSRADEN (DR)                                106 DR-leden

1.       21  leden DR Paramaribo

2.      15 leden DR Wanica

3.      11 leden DR Nickerie

4.       7 leden DR Coronie

5.       9 leden DR Saramacca

6.       9 leden DR Commewijne

7.       9 leden DR Marowijne

8.       9 leden DR Para

9.       7 leden DR Brokopondo

10.   9 leden DR Sipaliwini

De aantallen van de DR - en RR - leden zijn afhankelijk van de bevolkingscijfers per kiesdistrict en stemdistrict, die bij elke verkiezing opnieuw worden vastgesteld.

 

D.    PRESIDENT en de VICE-PRESIDENT

 

TOTAAL AANTAAL LEDEN VERENIGDE

VOLKSVERGADERING (DNA+RR+DR-leden)             895 VVV-leden

 

II. HET VERKIEZINGSSTELSEL IN SURINAME

Stoelt op art. 52 G.W.: Politieke democratie

Ø      politieke macht berust bij het volk en wordt  uitgeoefend conform de Grondwet

Ø      kenmerkend: participatie en representatie v/h volk

Ø      schept de voorwaarde voor deelname  v/h volk aan  ALGEMENE, VRIJE EN GEHEIME VERKIEZINGEN ter samenstelling van de volksvertegenwoordigende organen en de regering.

 

A.    Voor de verkiezing van de DNA-leden:

Geldt het stelsel van evenredige vertegenwoordiging bij grootste gemiddelde en voorkeursstemmen

(Art. 61 G.W.)

 

B.     Voor de verkiezing van de RR-leden:

Geldt het gewone personenmeerderheidsstelsel. De volgorde wordt bepaald naar de rangorde der hoofdelijk verworven stemmen. Hierdoor worden alle beschikbare zetels toegekend.        (art. 163 G.W.)

 

C.    Voor de verkiezing van de DR-leden:

Het aantal zetels in de DR moet worden toegekend aan politieke organisaties, naar evenredigheid van het totaal aantal in de Ressortraden verworven zetels. Indien er na de toekenning van de volle zetels nog zetels over zijn, zullen deze zetels in de DR worden toegekend aan de politieke organisatie met de opeenvolgende hoogste breukwaarde. Is die breukwaarde even groot dan beslist het lot. (art. 162 G.W. en art. 124 Kiesregeling)

 

D. Voor de verkiezing van de President en de Vice – President:

Geldt een gekwalificeerde meerderheid in de DNA van 2/3 der aantal uitgebrachte stemmen.

Indien na 2 stemmingen de 2/3 meerderheid niet gehaald, komt de Verenigde Volksvergadering bijeen voor de derde stemming, die bij gewone meerderheid van het aantal uitgebrachte stemmen beslist, mits meer dan de helft van het antal in functie zijnde leden (DNA, RR en DR) tegenwoordig zijn (art. 181 G.W.)

 

III. DE RECHTSBRONNEN

1.      GRONDWET VAN DE REPUBLIEK SURINAME (S.B. 1987 NO. 116),

gewijzigd bij wet van 8 april 1992 (S.B. 1992, NO. 38)

2.      DE KIESREGELING (S.B. 1996, NO. 15)

3.      HET KIESBESLUIT (G.B. 1996, NO.82)

4.      HET DECREET / WET OP POLITIEKE ORGANISATIES (S.B. 1987., NO. 61)

5.      BESCHIKKING VAN DE MINISTER VAN BINNELNDSE ZAKEN d.d. .....................(wordt bij elke verkiezing steeds opnieuw vastgesteld), houdende vaststelling van de Instructie voor de leden van de stembureaus

6.      BESCHIKKING VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN , betreffende bekendmaking van de stembureaus (samenstelling, locaties); wordt bij elke verkiezing opnieuw samengesteld.

7.      HET STAATSBESLUIT van ..............voor het bekendmaken van de Kandidaatstelling en de Dag der stemming

 

IV. DE ORGANISATIE VAN DE VERKIEZING

 

De betrokken verkiezingsorganen zijn:

 

1.      DE PRESIDENT VAN DE REPUBLIEK SURINAME.

Stelt de datum van de verkiezing vast en de dag der kandidaatstelling (art. 85 en 86 van de Kiesregeling); voor de komende verkiezing op 25 mei 2000 is zulks geschied bij Staatsbesluit van 12 augustus 1999 (S.B. 1999, No. 55);hij is verantwoordelijk voor de voorbereiding, organisatie en geven van leiding aan de verkiezingsactiviteiten, ondersteund door een TECHNISCHE COMMISSIE en een FINANCIELE COMMISSIE. 

 

2.      DE MINISTER VAN BINNELANDSE ZAKEN c.q. het Ministerie van Binnenlandse Zaken:

De aangelegenheden betreffende  de volksraadpleging en de verkiezing van leden van de volksvertegenwoordigende lichamen behoren tot de zorggebieden van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Besluit Taakomschrijving Departementen 1991 (S.B. 1991, No. 58).

 

3    HET ONAFHANKELIJK KIESBUREAU (OKB): Minimaal 7 leden

Houdt toezicht op de algemene, vrije- en geheime verkiezingen, stelt de verkiezingsuitslag bindend vast; ziet ook erop toe dat het Kiesregister met zorg is samengesteld en dat het steeds is bijgehouden; heeft ook het recht om observers/toezichthouders aan te stellen voor het houden van toezicht op de naleving van de juiste procedures door de stembureaus.

Houdt voorts een openbaar register op na, waarin alle politieke organisaties in het land moeten zijn ingeschreven, coördineert de Internationale observers.

 

4    HET CENTRAAL HOOFDSTEMBUREAU (CHS): 7 leden en 3 plv leden.

Registreert de aan de verkiezingen deelnemende politieke organisaties; stelt de verkiezingsuitslag vast aan de hand van de processen-verbaal van de Hoofdstembureaus; heeft als additionele taak om de samenstelling van Districtsraden en Ressortraden te controleren. Het proces-verbaal wordt aangeboden aan de President en het OKB.

 

5    DE DISTRICTS – COMMISSARISSEN

Hebben de zorg over de inrichting van de stemlokalen, distributie van oproepingskaarten, ordemaatregelen, algehele coördinatie van de verkiezingsactiviteiten in zijn district; hij is ambtshalve voorzitter van het Hoofdstembureau in zijn district;

 

6    DE HOOFDSTEMBUREAUS (10): 5 leden en 3 plv leden

In elk Kiesdistrict (waarvan de grenzen samenvallen met die van het district) is er een Hoofdstembureau, dat controle en toezicht heeft op de verrichtingen van de stembureaus, de verkiezingsuitslagen van de RR’s, DR’s en DNA vast stelt aan de hand van de processen-verbaal van de stembureaus in zijn district; wijst de leden toe aan de RR’s en DR’s en stelt deze gekozen lichamen samen. De p.v’s worden opgestuurd voor het CHS.

 

7        DE STEMBUREAUS (559): 5 leden en 5 plv leden

Het gehele land is verdeeld in 10 Kiesdistricten, waarvan de grenzen samenvallen met die van de districten); elk Kiesdistrict is verdeeld in Stemdistricten en in elk stemdistrict zijn er een of meer stembureaus (  de kiezer brengt zijn/haar stem uit op zo’n stembureau, vrij en geheim; neemt de stem op per persoon en per politieke organisatie, legt vast bij proces-verbaal en zendt dit naar het Hoofdstembureau.

 

1.      DE BELEIDSCOMMISSIE VOORBEREIDING ALGEMENE, VRIJE-EN GEHEIME VERKIEZINGEN TER ONDERSTEUNING VAN DE ONDERRAAD

Ø      ingesteld bij Presidentieel Besluit

Ø      taken:

-          advies en bijstand in alle organisatorische en administratieve aangelegenheden;

-          adviseren en uitstippelen van hoofdbeleidslijnen;

-          formuleren en uitwerken van projectvoorstellen;

-          monitoren

 

2.      DE FINANCIELE & TECHNISCHE COMMISSIE COMMISSIE

Ø      ingesteld bij Presidentieel Besluit

Ø      taken:

-          uitvoeren van de Verkiezingsbergroting;

-          advies  en doen van voorstellen inzake financiële aspecten van de verkiezingen

-          ondersteuning aan Ministerie van BiZa bij uitvoering van verkiezingsactiviteiten

 

V. HET PAKKET VAN DE VERKIEZINGSACTIVITEITEN EN DE VERKIEZINGSKALENDER.

1.      opschoning Kiezerslijsten (KL);

Inventarisatie centra ter inzagelegging Kiezerslijsten, instructie aan politieke organisaties, training en workshops aan personeel; productie van de KL, inrichting centra, voorlichting publiek;

2.      versterking van het verkiezingsapparaat, financieel, human resource en management

3.      opstellen Verkiezingsbergroting;

4.      financiering van de Verkiezingsbergroting;

5.      bemensing van de Verkiezingsorganen;

6.      TER INZAGELEGGING VAN DE KL gedurende 30 dagen;

7.      AFSLUITING VAN DE KIEZERSLIJSTEN (verwerking van mutaties t/m 21/03/00

8.      AFSLUITING PERIODE VOOR DE REGISTRATIE VAN POLITIEKE

ORGANISATIES BIJ HET OKB.

9.      DEFINITIEVE KIEZERSLIJSTEN

10.  Voorlichting aan Politieke organisaties inz. opstelling Kandidatenlijsten

11.  REGISTRATIE POLITIEKE ORGANISATIES BIJ HET CENTRAAL

      HOOFDSTEMBUREAU (CHB)

12.  KANDIDAATSTELLING (45^STE dag voor de dag der stemming)

13.  Ter inzagelegging Kandidaatlijsten

14.  Bekendmaking van de geldige Kandidaatlijsten en de Verzamellijst.

15.  Distributie van de oproepingskaarten

16.  Start training en beëdiging van stembureaupersoneel;

17.  Gereedmaken van stembureaumateriaal

18.  Inrichting stemlokalen

19.  Start distributie oproepingskaarten

20.  DAG DER STEMMING

 

VI. BIJZONDERE AANDACHT EN PROJECTMATIGE AANPAK VAN DE SPEICIFIEKE SECTOREN, BETREFFEN DE VOLGENDE COMPONENTEN:

 

Ø      FINANCIERING

Ø      KIEZERSLIJSTEN / KIEZERSADMINISTRATIE

Ø      REGISTRATIE POLITIEKE ORGANISATIES

Ø      KANDIDAATSTELLING

Ø      DISTRIBUTIE OPROEPINGSKAARTEN

Ø      DAG DER STEMMING

Ø      UITSLAG

Ø      CONTROLE/TOEZICHT

Ø      KLACHTEN/BEZWAREN

Ø      VERKIEZING VAN DE VICE-PRESIDENT EN DE PRESIDENT

 

VII. FINANCIERING

Ø      BUDGETTAIR        : Nationale begroting

Ø      EXTERNE FINANCIERING    : EU, UNDP, IDB, e.a.

 

VIII. KIEZERSLIJSTEN (art 52 lid 2, G.W. en art. 16 t/m 23 Kiesregeling)

 

Ø      kiezerslijsten worden per kiesdistrict en ressort samengesteld uit het Kiesregister - wordt bijgehouden dag op dag -, vermeldende de in het Centraal Bevolkingsregister opgenomen kiesgerechtigde personen,

Ø      vermeldt: de geslachtsnaam, de voornamen of beginletters, datum, jaar en plaats van geboorte, adres, datum van uitgifte  ID-kaart, ID-nummer en het nummer van het ressort;

Ø      zij die de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt uiterlijk op de 25^ste dag voor de kandidaatstelling, Sur. nationaliteit hebben en ingezetene van Suriname zijn;

Ø      4 hoofdmomenten voor een deugdelijke kiezerslijsten (KL):

a)      voorbereidingen, gericht op het upgraden van de kiezersadministratie: opschonen kiezerslijsten (vertrek naar het buitenland, verhuizing, overlijden, dubbele registratie, kwalitatieve onvolkomenheden);

b)     straatnaamgeving, huizennummering, ID-kaart; automatiseringsaspecten;

c)      de ter inzagelegging van de KL vanaf de 30^ste dag voor de definitieve afsluiting; inventarisatie en inrichting van centra, voorlichting;

d)     het aanbrengen van aanvullingen  en verbeteringen.

Procedure: indiening verzoekschriften; onderzoek in het kiezersregister, verwerking in het kiezersbestand, opmaken beschikking v/d Min.v. Binnenlandse Zaken (BiZa), verwerken van de beslissing van de Minister van BiZa

het afsluiten van de KL op de 25^ste dag voor de kandidaatstelling; deze lijsten zijn geldend voor de verkiezingen DAN PAS ZAL BEKEND ZIJN HET AANTAL KIEZERS per kiesdistrict, per ressort , per stemdistrict en per stembureau; afdrukken, etc. AANTAL KIEZERS: mogelijk  340.000 !

 

 

SPECIALE AANDACHT VOOR HET BINNENLAND (SIPALIWINI, MAROWIJNE EN BROKOPONDO)

-          na de binnenlandse oorlog van 1986, die vijf jaar duurde, zijn alle bureaus van bevolkingsregister verwoest; herstel kwam langzaam op gang;

-          diverse commissies met ondersteuning van de UNDP (vorige verkiezing OAS) t.b.v.: herstel van de bureaus, communicatie, transport, werving, selectie, opleiding en training van personeel, ID-kaarten, kiezersregistratie, aanvulling en verbetering KL, etc.

 

IX. REGISTRATIE POLITIEKE ORGANISATIES (art. 53, 60 G.W., j.o. art. 20, art. 61 e.v. Kiesregeling, Wet op politieke partijen)

Politieke organisaties kunnen ook zijn combinatie van politieke organisaties onder voorwaarden dat zij:

-          gevormd zijn om aan de verkiezing deel te nemen;

-          voldoen aan de Wet op politieke organisaties;

-          niet uitgesloten zijn voor deelname aan de verkiezingen;

 

HET ONAFHANKELIJK KIESBUREAU (OKB) weigert registratie in haar openbaar register (bron Mr. S. Polanen, voorz. OKB): in de volgende gevallen)

1.      De statuten zijn in strijd met: geldende verdragen, grondwet, wet en recht;

2.      Het beginselprogramma is in strijd met geldende verdragen, etc.(zie ad 1);

3.      De naam van de rechtspersoon voldoet niet aan de ad 1 vermelde verdrag, wet, en recht, voorts gelijkluidend is met een reeds geregistreerde naam en indien verwarring is te duchten door de gekozen naam;

4.      De rechtspersoon is door de rechter verboden verklaard of de procedure daartoe is ingezet;

De opsomming is niet limitatief.

 

HET CENTRAAL HOOFDSTEMBUREAU (CHS), art. 31 Kiesregeling e.v.

de vereisten zijn of te wel de registratie wordt geweigerd:

1.      aanbieding niet binnen de gestelde termijn, volgens bekendmaking;

2.      indien in het symbool wapen of vlag van Sur. is verwerkt en i.s.m. de openbare orde en de goede zeden;

3.      indien tegen de registratie gegronde bezwaren zijn ingediend;

4.      indien niet voldaan aan de eisen van het Decreet voor politieke organisaties (S.B. 1987, No. 61), hierbij gaat om de overlegging van:

a)      bewijs van registratie bij het Onafhankelijk Kiesburea (OKB) ontbreekt;

b)     de statuten, reglementen of andere documenten, waaruit de ordening van de politieke organisatie blijkt, ontbreken;

c)      het besluit van de President waaruit de goedkeuring van de Statuten blijkt, ontbreekt;

  Bij niet voldoening, kan binnen 7 dgn herregistratie worden aangeboden.

 

  UITSLUITING VAN DEELNAME o.a. INDIEN DE DREMPEL VAN 1% VAN HET TOTAAL ANTAAL KIESGERECHTIGDEN NIET GEHAALD (art. 8 Wet op politieke organisatie)

 

X. KANDIDAATSTELLING (art 38 Kiesregeling e.v.)

 

Ø      kandidaatstelling vindt plaats bij de 10 Hoofdstembureaus (in de 10 Kiesdistricten);

Ø      voor de vereisten, procedures, termijnen, administratief beroep en herregistratie zie de art. 38 t/m 45;

Ø      Onderzoeken van de lijsten en beslissen over de geldigheid  der lijsten door de Hoofdstembureaus (art. 46 t/m 49);

Navolgende verzuimen (die binnen 3 dgn kunnen worden hersteld) mogelijk (art. 47):

a)      kandidaat is niet op correcte wijze opgebracht  (art. 41 lid 1);

b)      ontbreken van de bewilligingsverklaring (art. 43 lid 1);

c)      de inlevering van de lijst is niet persoonlijk geweest; machtiging van de politieke organisatie ontbreekt (art. 44lid 1);

d)     naam of symbool van de politieke organisatie zijn niet correct (art. 31 t/ 37), machtiging ontbreekt (art. 44 lid 2.a), registratiebewijs ontbreekt (art. 44 lid 2b);

De lijsten zijn ongeldig (art. 50):

a)      de registratie van de politieke organisatie bij het CHB is niet correct (art. 31 lid 1);

b)      het bestuur v/d politieke organisatie heeft de lijst niet ondertekend (art. 39 lid 1)

c)      de indiening is geschied door onbevoegden (art. 44 lid 1)

d)     schriftelijke volmacht van het bestuur , ontbreekt (art. 44 lid 2.a)

e)      bewijs van inschrijving in het register van CHB ontbreekt (art. 44 lid 2.b)

De kandidaten worden geschrapt (art. 50):

a)      geen bewillingsformulier overgelegd;

b)      kandidaat op meer dan 2 lijsten;

c)      meer kandidaten op de lijst dan het toegestaan aantal;

d)     kandidaat komt voor op de kandidatenlijst van een ander kiesdistrict dan het zijne.

Ø      Administratief beroep en bekendmaking v/d kandidatenlijsten (art. 52 t/m 53)

Ø      Kandidaatstelling voor de RR-leden, onderzoek der lijsten, beslissen over de geldigheid en schrappen van kandidaten, administratief beroep bekendmaking v/d kandidatenlijsten, zowel van de RR’s als DR’s (art. 54 t/m 84)

Ø      DE PREIDENT V/D REP. SURINAME STELT DE DAG DER KANDIDAATSTELLING VAST 45 DAGEN VOOR DE DAG DER STEMMING (art. 85), geschied bij Staatsbesluit van 12 augustus 1999 (S.B. 1999, no. 55)

 

XI. DISTRIBUTIE OPROEPINGSKAARTEN

 

Ø      art. 90 lid 1 v/d Kiesregeling bepaalt dat tenminste 3 dagen voor de stemming elke kiezer van de Districtscommissaris van zijn district een oproepingskaart moet hebben ontvangen;

 

Ø      voor een richtige uitreiking wordt aan elke colporteur 2 personen van 2 verschillende politieke partijen toegevoegd (zeer kostbaar, vooral in het binnenland, kan afgeschaft worden sinds de invoering van het vertoon van ID-kaarten);

 

Ø      vanaf 1987 geldt als controle:

1.      het overleggen van ID-kaart, v.a. 1987 ingevoerd;

2.      het voorkomen op de kiezerslijst;

3.      het vinger kleuren;

4.      het bezit van de oproepingskaart (is thans slechts een formele uitnodiging)

 

XII. DAG DER STEMMING (art. 187 Kiesregeling e.v.)

DE PRESIDENT V/D REP. SURINAME STELT TEVENS VAST DE ‘DAG DER STEMMING’ /VIERKIEZINGSDAG (art. 86), geschied bij Staatsbesluit van 12 augustus 1999 (S.B. 1999, no. 55)

 

Ø      wordt uitsluitend gestemd op namen van kandidaten op de goedgekeurde kandidatenlijsten (DNA/RR)

Ø      kiezer neemt persoonlijk deel a/d verkiezing (behoudens in enkele gevallen, waarbij volmachten zijn toegestaan);

Ø      tijdige publicatie, aanwijzen van lokaliteiten, bemensing, inrichting stemlokalen (art. 88);

Ø      de stemming vindt plaats van 7.00 tot 19.00 uur

Ø      de kiezer ontvangt tenminste 3 dagen voor de stemming een oproepingskaart met alle relevante gegevens erop. Bij verlies wordt duplicaat verstrekt door de Districtscommissaris of het stembureau.

Ø      Kandidatenlijsten worden ter inzage gelegd.

Ø      De inrichting van het stemlokaal, het stembiljet, stemmen, ordehandhaving, schorsing der stemming bij wanorde (art.93 t/m 109);

Stemmen bij volmacht.

Ø      kiezers, benoemd tot leden van Hoofdstembureau en stembureau;

Ø      kiezers behorende tot Korps politie en Nationaal Leger, die wegens dienstopdracht buiten hun kiesdistrict bevinden;

Ø      er wordt steeds 1 gemachtigde toegestaan, die op dezelfde kiezerslijst als de volmachtgever voorkomt; de gemachtigde mag niet stemmen als hem het overlijden van de volmachtgever is bekend;

Beëindiging der stemming en stemopneming (telling), verzegeling van zaken.

Ø      beëindiging stemming zodra de laatste stem om 19.00 is uitgebracht. Iedereen die om 19.00 uur aanwezig is, krijgt de gelegenheid om de stem uit te brengen;

Ø      verrichtingen, procedures, bezwaren (art. 113 t/m 122);

 

XIII. VASTSTELLING UITSLAG (art. 123 e.v. Kiesregeling)

 

Ø      Hoofdstembureaus houden zitting, zodra alle processen-verbaal binnen zijn;

Ø      Het Hoofdstembureau stelt vast:

a)      aantal stemmen op elke kandidaat;

b)     aantal stemmen op elke politieke organisatie per kiesdistrict/ressort;

c)      het gezamenlijk aantal op de kandidaten en de politieke organisaties uitgebrachte stemmen;

d)     het aantal zetels in de DR moet worden toegekend aan politieke organisaties, naar evenredigheid van het totaal aantal in de Ressortraden verworven zetels. Indien er na de toekenning van de volle zetels nog zetels over zijn, zullen deze zetels in de DR worden toegekend aan de politieke

e)      organisatie met de opeenvolgende hoogste breukwaarde. Is die breukwaarde even groot dan beslist het lot.

f)       de voorzitter maakt de uitslagen bekend; aanwezigen kunnen bezwaren inbrengen;

g)     de Hoofdstembureaus zenden de p.v.’s met de bescheiden van de stembureaus naar het Centraal Hoofdstembureau (CHB);

Ø      CHS begint met haar verrichtingen ter vaststelling van de uitslag van de verkiezing, zodra alle p.v.’s van de Hoofdstembureaus zijn ontvangen

Ø      Kandidaten voor de RR’s worden bij gewone meerderheid van stemmen gekozen;

Ø      De kandidaten worden verklaard te zijn gekozen naar de rangorde der hoofdelijk verworven stemmen; Bij gelijk aantal beslist het lot;

Ø      De kandidaten van de DR’s worden door CHB aangewezen en verkozen verklaard naar de verhouding tussen de door hun politieke organisatie behaalde zetels in de RR’s en het aan de DR toekomende aantal zetels. De zeteltoewijzing vindt plaats overeenkomstig het bepaalde in artikel 124d.

Ø      De kandidaten voor de DNA worden gekozen volgens het stelsel van de evenredige vertegenwoordiging bij grootste gemiddelden met

voorkeursstemmen. De zetelverdeling vindt plaats per district volgens het bepaalde in artikel 8;

-          de eerste zetel wordt toegekend aan de politieke organisatie met het hoogste aantal stemmen; vervolgens wordt telkens bepaald welke organisatie na toevoeging van een volgende zetel het grootste gemiddelde aantal stemmen heeft.

-          indien meer dan een politieke organisatie het hoogste aantal stemmen heeft, wordt aan elk van die organisaties een zetel toegekend.

-          blijken na toevoeging van een volgende zetel, 2 of meer politieke organisaties het grootste gemiddelde aantal stemmen te hebben, dan wordt aan elk van die organisaties een zetel toegekend. Aantal toe te wijzen zetels moet wel toereikend zijn, anders beslist het lot.

-          CHB bepaalt het quotiënt per politieke organisatie: deelt het aantal op de politieke organisatie uitgebrachte stemmen met het aantal toegewezen zetels. Kandidaten met een hoger aantal stemmen dan het quotiënt zijn bij voorkeur gekozen.. Voor het overige en voor zover kandidaten een gelijk aantal voorkeursstemmen hebben behaald, worden de zetels toegekend naar de volgorde van de door de politieke organisatie ingediende kandidatenlijst.

 

Bekendmaking uitslag.

Ø      CHS maakt de uitslagen bekend tijdens een openbare zitting; aanwezige kiezers kunnen er bezwaren inbrengen;

Ø      CHS legt de uitslagen vast in een proces-verbaal;

Ø      CHS zendt het p.v. naar de President en het Onafhankelijk Kiesbureau  (OKB), dat de verkiezingsuitslag ‘bindend’ verklaart;

Ø      CHS publiceert de uitslagen;

Ø      CHS zet de procedure in betreffende kennisgeving aan de gekozenen en de politieke organisaties, etc. (art. 134 t/m 137);

 

XIV. BEREKENING VAN DE ZETELS VAN RR, DR EN DNA

 

Samenstelling DNA, RR en DR (Districtsraden): art. 8 t/m 12 Kiesregeling):

 

Ø      Verdeling DNA-zetels per district:

1. Paramaribo 17

2. Wanica   7

3. Nickerie   5

4. Commewijne   4

5. Sipaliwini     4

6. Brokopondo     3

7. Marowijne   3

8. Para   3

9. Saramacca   3

10. Coronie   2

 

Ø      Verdeling van de RR-zetels:

- minder dan 1001  inwoners  7

- van 1001-2000     inwoners 9

- van 2001-5000     inwoners            11

- van 5000-10000   inwoners 13

- van 10001-13000 inwoners 15

- boven 13000        inwoners 17

 

Ø      Verdeling van de indirect vanuit de RR’s gekozen DR-leden:

De zetels in een DR worden toegekend aan de in de RR’s van het betreffende district vertegenwordigende politieke organisaties, naar evenredigheid van het totaal aantal in de ressorten verworven zetels.

 

- minder dan 10001    inwoners  7

- van 10001-30000     inwoners 9

- van 30001-50000     inwoners            11

- van 50001-100000   inwoners 15

- boven 100000          inwoners 17

 

TOEWIJZING ZETELS RESSORTRAAD

na gehouden algemene-, vrij- en geheime verkiezingen worden

de volgorde der gekozenen  bepaald naar de rangorde der hoofdelijk verworven stemmen. Hierdoor worden alle beschikbare zetels toegekend (art. 163 G.W.)

 

Voorbeeld van een RR met 7 zetels

Hieraan ligt ten grondslag het personenmeerderheidsstelsel. De kiezers zijn vrij om op 7 personen/kandidaten op verschillende lijsten van verschillende politieke organisaties te stemmen. De 7 kandidaten met het hoogste aantal stemmen zijn gekozen. Vaak stemt men disciplinair.

 

 

TOEWIJZING ZETELS DISTRICTSRAAD

Na gehouden algemene-, vrij- en geheime verkiezingen; de zetels worden toegekend na aan de in ressortraden van het betreffende district vertegenwoordigende politieke organisaties, naar evenredigheid van het totaal in de ressortraden verworven zetels(art. 162 G.W.)

Voorbeeld van een DR met 9 zetels

Politieke Org.	Ress. I	Ress II	Ress III	Totaal aantal RR-zetels
A	3	4	10	17
B	7	3	3	13
C	3	1	11	15
D	5	1	3	9
TOTAAL				54

 

                De verhouding tussen de politieke organisaties is als volgt:

                A:B:C:D = 17/54 : 13/54 : 15/54 : 9/54

               

                De toewijzing van de zetels geeft het volgend resultaat:

A = 2 5/6 zetel; B = 2 1/6 zetel; C = 2 3/6 zetel; D = 1 3/6 ztel.;

TOTAAL = 7 ZETELS.

                Op basis van het grootste gemiddelde worden de ‘restzetels’ (2) als volgt toegekend:

                A = 5/6 : eerste restzetel;

                C = 3/6 : tweede restzetel

                D = 3/6

                B = 1/6

De eerste restzetel wordt aan A toegekend; C en D zijn gelijk; het lot beslist. Als C wint, dan gaat de tweede restzetel naar C.

Het resultaat is:

A                 2 + 1 = 3 zetels

B                  2 + 0 = 2 zetels

C                2 + 1 = 3 zetels

TOTAAL           9 ZETELS

 

 

TOEWIJZING ZETELS NATIONALE ASSEMBLEE (51 ZETELS)

Op basis van evenredige vertegenwoordiging per district bij grootste gemiddelde en voorkeursstemmen (art. 61 G.W.).

 

Voorbeeld: een district met 4 DNA-zetels

Uitgegaan wordt van 4 deelnemende politieke organisaties.

Om te beginnen wordt aan elke deelnemende politieke organisatie een zetel FICTIEF toegekend.

Politieke Org.	Aantal stemmen	Gemiddelde
A	12,500 : 1	12,500
B.	4,200 : 1	4,200
C	3,800 : 1	3,800
D	2,500 : 1	2,500

Partij A met grootste gemiddelde krijgt 1 zetel toegekend.

 

De procedure wordt herhaald. Aantal uitgebrachte stemmen ongewijzigd. Wederom wordt elke politieke organisatie een fictieve zetel toegekend.

Politieke Org.	Aantal stemmen	Gemiddelde
A	12,500 : 2	6,250
B.	4,200 : 1	4,200
C	3,800 : 1	3,800
D	2,500 : 1	2,500

Partij A heeft wederom het grootste gemiddelde en krijgt ook de 2e zetel toegekend.

 

De procedure wordt herhaald. Aantal uitgebrachte stemmen ongewijzigd. Wederom wordt elke politieke organisatie een fictieve zetel toegekend.

Politieke Org.	Aantal stemmen	Gemiddelde
A	12,500 : 3	4,166
B.	4,200 : 1	4,200
C	3,800 : 1	3,800
D	2,500 : 1	2,500

Partij B heeft nu het grootste gemiddelde en krijgt de 3e zetel toegekend.

 

De procedure wordt herhaald. Aantal uitgebrachte stemmen ongewijzigd. Wederom wordt elke politieke organisatie een fictieve zetel toegekend.

Politieke Org.	Aantal stemmen	Gemiddelde
A	12,500 : 4	3,125
B.	4,200 : 2	2,100
C	3,800 : 1	3,800
D	2,500 : 1	2,500

Partij C heeft nu het grootste gemiddelde en krijgt de 4e zetel toegekend.

EINDRESULTAAT = A 2 zetels, B 1 zetel, C 1 zetel; D 0 zetel = 4 zetels.

 

Kandidaten kunnen ook met ‘voorkeursstemmen’ worden gekozen.

Belangrijk is het berekenen van het ‘quotiënt’. Voor partij A = 12,500 : 3 = 4,166. Een kandidaat die op de lijst bijv. op no. 7 staat en  meer dan 4166 stemmen behaalt, is dan bij voorkeur gekozen; de rest van de stemmen gaat naar kandidaat no. 1.

Het quotiënt voor partij B is 4,200 : 1 = 4,200, etc., etc. etc.

 

 

XV. CONTROLE EN TOEZICHT

 

Vanwege het OKB (Onafhankelijk Kiesbureau)

Ø      houdt toezicht op de algemene verkiezingen;

Ø      stelt de verkiezingsuitslag bindend vast.

Ø      telt minimaal 7 leden en 3 plv leden; leeftijdsgrens is 65.

Ø      ziet toe op de juiste samenstelling v/d kiezerslijsten;

Ø      kan de Minister van Binnenlandse Zaken (BiZa) bij geconstateerde onjuistheden  verzoeken de lijsten te verbeteren en aan te vullen

Ø      ziet t.a.v. de oproepingskaarten toe:

-          dat elke kiezer uiterlijk 3 dagen voor de stemming de oproepingskaart ontvangt;

-          dat de Districtscommissaris (D.C.) richtig te werk gaat; de D.C. is verplicht aan OKB alle informatie te verschaffen;

-          dat de kiezer zelfs op de dag der stemming de oproepingskaart kan verkrijgen (te verstrekken door de D.C. of het stembureau);

Ø      ziet toe dat aan de stembureaus uniforme instructies worden gegeven en dat de werkwijze ook uniform is;

Ø      is bevoegd toezichthouders aan te wijzen voor controle op de werkzaamheden van de stembureaus;

Ø      Hoofdstembureau –en stembureauleden zijn verplicht alle info’s te verstrekken;

Ø      bevoegd om maatregelen te treffen en onderzoek te doen instellen bij geconstateerde klachten en onjuistheden;

Ø      de Minister van BiZa is verplicht alle info te verstrekken;

Ø      Binnen 2 maanden na de dag der stemming brengt OKB verslag uit aan de Regering en de DNA.

 

Vanwege de Hoofdstembureaus

Ø      op de verrichtingen van de stembureaus in hun kiesdistrict;

Vanwege de Districts-Commissarissen

Ø      op  inrichting stembureaus, distributie van oproepingskaarten

Vanwege de Politieke partijen

Ø      participeert in diverse verkiezingsorganen, zoals OKB, Hoofdstembureaus, stembureaus

Ø      participeert in het distributiesysteem van de oproepingskaarten;

Ø      rondom activiteiten kiezerslijsten;

Ø      rondom de dag der stemming en uitslag

Vanwege de Internationale Observers

Ø      van EU, UNDP, OAS

Ø      kosten gefinancieerd uit het EU-fonds;

Ø      long-term observers (vanaf februari 2000)

Ø      short term observers (mei 2000)

Ø      technical Advisor (vanaf januari 2000);

Ø      media en civic Advisor (vanaf maart 2000)

 

 

XVI. VERKIEZING VAN DE PRESIDENT EN DE VICE-PRESIDENT (art. 74,  90 e.v.181, 184 G.W.)

 

Ø      is een uitvoerende taak van de DNA

Ø      worden voor vijf jaar gekozen;

Ø      binnen 2 maanden na de uitslag van de verkiezing (DNA vangt haar werkzaamheden aan binnen 30 dagen na de verkiezingsuitslag en kiest de Preisent en de Vice-President binnen de 30 dagen na aanvang van haar werkzaamheden, art. 184 G.W.)

Ø      vereisten: Surinaamse nationaliteit,, leeftijd van 30 jaar, niet uitgesloten van actief en passief kiesrecht, geen handelingen hebben verricht strijdig met de Grondwet, moet tenminste 6 jaren woonplaats en hoofd-of werkelijk verblijf in Suriname hebben gehad.

Ø      worden gekozen  door de DNA bij grondwettelijke 2/3 meerderheid van stemmen;

Ø      worden gekozen door de VVV (Verenigde Volksvergadering, art. 181 G.W.), indien geen der kandidaten na 2 stemmingen in de DNA de grondwettelijke meerderheid heeft behaald; het besluit in de VVV wordt genomen bij gewone meerderheid, indien meer dan de helft van het totaal aantal in functie zijnde leden van de organen (DNA, RR en DR) tegenwoordig zijn.